Mikołaje to unikalna forma obchodu kolędniczego zwanego w Łące koło Pszczyny chodzeniem po mikołajstwie, nie występująca w innych regionach Górnego Śląska, ani poza nim. Tradycja ta sięga końca XIX wieku i odbywa się co roku w niedzielę, najbliższą dnia 6 grudnia. Jest to dzień odpustu parafialnego, na który zjeżdżają goście z bliższych i dalszych miejscowości. Po uroczystej mszy świętej (sumie), i procesji wokół kościoła pw św Mikołaja, przychodzi czas na beztroską zabawę. Wśród licznych, odpustowych straganów, można natknąć się na grupy przebierańców, zwane „bandami mikołaji”. Każda grupa, składa się z trzech zespołów. Pierwszą stanowią „święci”: Mikołaj, biskup i ksiądz, którzy po wejściu do domów śpiewają pieśni o świętym Mikołaju, rozdają dzieciom cukierki a czasem wypytują je o postępy w nauce. Po wyjściu „świętych” do akcji wkracza drugi hałaśliwy i wesoły zespół, w skład którego wchodzą Żyd, Baba, Śmierć, 2 Kozy i 2 Diabły czarny i czerwony. 
Żyd handluje z gospodarzami różnymi „cudownymi” specyfikami np kuraminem, podkradając przy okazji drobne przedmioty, które próbuje zyskownie sprzedać w kolejnym domy, baba pomaga mu w tym procederze, zachowuje się wyzywająco, zaczepia mężczyzn całując ich mocno uszminkowanymi ustami, śmierć straszy domowników a kozy i diabły uganiają się za dziewczętami, by porwać je do szalonego tańca. Na ten moment czeka kolejny zespół którą stanowi kapela przygrywająca do tańca. Jej instrumentarium bywa różne. Na ogół jest to klarnet, trąbka, bęben z talerzem. Jeszcze około 1990 roku, w Łące działało kilkanaście grup, niestety ich liczba w ostatnim czasie gwałtownie spadła, do zaledwie pięciu w ostatnich latach. „Bandy mikołaji” w skład których, wchodzą jedynie mężczyźni i męska młodzież, przemierzają Łąkę od domu do domu, aż do późnego wieczoru każda w ściśle określonym rewirze. Dawniej dochodziło do zatargów jeśli któraś z grup naruszyła umowną granicę, natomiast dziś nie jest to respektowane a wszystkie grupy po zakończonym kolędowaniu spotykają się wieczorem na wspólnej zabawie.